TEKERLEKLİ PATEN HAKKINDA HER ŞEY…
Inline patenler(çoğunlukla bu alanda öncü marka olan
“Rollerblade” ismiyle anılırlar) beton, parke veya asfalt gibi zeminlerde
kaymak için kullanılırlar. Inline patenlerde tekerleklerin dizilişi 20–30 yıl
öncesinin moda patenleri olan, önde 2 ve arkada 2 tekerleğiyle quad
patenlerden(quad skate veya roller skate) farklıdır. Inline patenlerin
tekerlekleri 2, 3, 4 veya 5 adet olabilir ve tekerlekler tek sıra halinde
dizilmiştir.Bazı tekerlekli patenler, özellikle hobi amaçlı kullanılan
patenler, yavaşlamak veya durmak için kullanılan bir frene sahiptir.Tekerlekli
figür patenlerinde ise, sporcunun atlayış yapmasını sağlamak için patenin ön
ucunda bir destek noktası bulunur.
Tekerlekli patenin bu modern modeli Rus uzun mesafe sürat
pateni sporcularının buz dışında da antrenman yapabilmelerini sağlamak amacıyla
buz patenine alternatif olarak doğmuştur.
1980lerin sonunda ve 90ların başında Minnesota’da kurulan
Rollerblade şirketi tekerlekli patenin yayılması ve tanınmasında büyük rol
oynadı. O kadar başarılı oldular ki artık tekerlekli paten Rollerblade olarak
anılmakta.
Tekerlekli patenin bölümleri
Patenin ayağa giyilen kısmı bot olarak adlandırılır. Bu
ayakkabının altında tekerlekleri tutan bir taban perçinlenmiştir.
Rulman(bearing) denilen ve tekerleklerin bir eksen etrafında rahatça
dönmelerini sağlayan yapı tekerleklerin tam ortasında bulunur. Son olarak da,
kauçuktan oluşan fren kısmı sağ patenin arkasına monte edilmiştir.
Artistik figür pateni için dizayn edilen bir tekerlekli
paten
Farklı amaçlar için kullanılan farklı tipte tekerlekli paten
dizaynları mevcuttur.Örneğin agresif paten, sürat pateni, hokey pateni ve
artistik tekerlekli paten.Bunlar hem patenin ayakkabı kısmında hem de
tekerlekleri tutan tutucu ve tekerleklerde farklılıklar gösterir.
Bot-Ayakkabı
Patenlerde genellikle yüksek boğazlı botlar kullanılır.
Böylece daha fazla bilek desteği elde edilir. Bu nedenle bu patenlerle kaymayı
öğrenmek daha uygun ve kolaydır.Sürat patencileri genellikle karbon fiberden
yapılan ayakkabılar kullanırlar.Böylece daha alçak boğazlarla daha hareketli
bileklere sahip olurken bilek desteğinikaybetmezler.Hobi amaçlı kullanılan
patenlerde rahatlık içi daha yumuşak botlar kullanılır.Diğer amaçlı patenlerde
ayakkabı kısmı oldukça serttir.Sert ayakkabının amacı ayağı dışardan
gelebilecek darbelere karşı korumak veya pateni daha iyi kontrol
etmekolabilir.Bot içinde rahatlık için ayrıca darbe emici pedler de
kullanılabilir.
Frenler
Fren patencinin ayağını hareket ettirerek durmasını veya
yavaşlamasını sağlar.Sert kauçuktan yapılmış bir fren tekerlekleri tutan
kısmına monte edilir.Topuk freni kullanmayı ve güvenli şekilde
durmayı öğrenmek yeni başlayanlar için hayati önem taşır.Genellikle sağ patenin
arkasına takılan fren, bazen patencinin kros atmasına
engel olabilir.Bu nedenle bazı patenciler topuk freni kullanmamayı
tercih edebilir.Slalomcular ve agresif patenciler aynı şekilde topuk freni
kullanmazlar, çünkü patenin arkasındaki fren hareket kabiliyetlerini
sınırlayabilir.
Frame-Tutucu
Bilindik hobi amaçlı tekerlekli patenlerde(recreational
skates) tutucu kısmı sert plastikten oluşur.Süpermarketlerde ya da
oyuncakçılarda satılan kalitesiz patenlerde ise değişik sertlikte tutucular
kullanılabilir.Sürat pateni tutucuları karbon fiber, magnezyum veya
alüminyumdan yapılır.
Karbon fiber tutucular pahalıdır ancak
daha esnektir.Bubacaklardan tekerlere kuvvetin aktarılmasını
kolaylaştırır.Karbon fiber tutucular 160-180 gram arasındadır.Alüminyum 170ten
220 grama kadar olabilir.
Tutucunun boyu patenin amacına ve teker sayısına göre
değişebilir.Örneğin 4 tekerlekli hokey patenlerinde 230mm olabildiği gibi, 5
tekerlekli yarış patenlerinde 325mm ye kadar çıkabilir.
Rulmanlar-Bearingler
akslar, bearingler ve pullar.
Rulmanlar tekerleklerin rahatça dönmelerini sağlar.Rulmanlar
genellikle ABEC ölçütlerine göre derecelendirilirler.(ABEC:Annular Bearing
Engineering Committee) Bu derecelendirmede basamaklar en kötü 1, en iyi 9 olmak
üzere 1 ve 9 arasındaki tek sayılardır.ABEC staandardları aslında patenler için
değil yüksek hızda çalışan makinalar için konulmuştur ve çok önemli olan,
rulmanın çelik kalitesi ile bir ilgisi yoktur.ABEC değeri yüksek
patenler genelde kalite olarak daha iyi patenlerdir.Ancak daha hızlı
gittikleri çok da kesin değildir.
Piyasadaki rulmanların büyük kısmı Çin’de üretilmektedir, ve
bunlar Japonya, Almanya, İsviçre, Kanada ya da ABD’de üretilenlerden hem daha
kalitesiz hem de daha dayanıksızdır.Öte yandan, yeni üretilmeye başlanan
rulmanlarda çelik yerine seramik kullanılmaktadır.
Tekerlekler
Çeşitli çap ve kalınlıklarda paten tekerlekleri.
Tekerlek çapları paten türüne gore çeşitlilik gösterir:
44-59 mm Agresif Paten
68-72 mm Artistik
Tekerlekli Paten
47-80 mm Inline Hokey
72-80 mm Serbest Slalom
Pateni
72-90 mm Hobi Amaçlı
Patenler
84-110 mm Sürat Pateni
Genel olarak, paten tekerleği ne kadar büyükse,
patenler o kadar hızlıdır.Buna rağmen, büyük tekerleklerin dönmeye başlaması
daha fazla enerji gerektirir.Küçük tekerlekler çabuk hızlanmaya, daha fazla
manevra kabiliyetine ve ağırlık merkezinin yere yakın olmasına olanak
sağlar.Tekerleklerin sertliği durometre mertebesinde derecelendirilir ve
genellikle 78A-93A arasında değişiklik gösterir.(yüksek rakam daha
serttir.)Sert tekerlekler daha hızlı ve daha dayanıklıdır, ancak yumuşak